Een expansievat bijvullen en ontluchten zorgt dat de cv-installatie stabiel blijft functioneren en voorkomt drukverlies of luchtproblemen in het systeem. Het expansievat compenseert de volumetoename van verwarmingswater wanneer dit opwarmt. Dit onderdeel raakt na verloop van tijd echter ontregeld door drukverlies, gebrekkige ontluchting of slijtage van het membraan. In dit artikel leggen we uit hoe je het expansievat correct ontlucht, hoe de juiste expansievat druk gecontroleerd wordt (bijvoorbeeld 0,5 bar, 1 bar of meer, afhankelijk van het systeem), en hoe je bijvult via de cv-ketel. Ook geven we een overzicht van verschillende expansievaten (18 liter, 25 liter, 0,5 bar of 1 bar) en beantwoorden we veelgestelde vragen over storingen zoals expansievat kapot drukverlies.
Wat is een expansievat en waarom moet je het ontluchten?
Een expansievat is een metalen vat met een rubberen membraan dat verwarmingswater en samengeperste lucht of stikstof van elkaar scheidt. Het doel van het expansievat is het opvangen van volumevergroting van water zodra de temperatuur stijgt. Ontluchten is noodzakelijk wanneer er lucht in de waterzijde van het expansievat aanwezig is. Lucht veroorzaakt drukschommelingen, borrelgeluiden in de installatie en inefficiënte verwarming.
Hoe werkt de druk in een expansievat?
De druk in een expansievat moet overeenkomen met de systeemdruk van de cv-installatie. Bij de meeste woningen ligt dit tussen 1,5 en 2,0 bar. Het expansievat zelf bevat in de normale toestand een voordruk van 0,5 of 1 bar, afhankelijk van het installatietype en het volume van het systeem.
Hoe weet je hoeveel bar er in een expansievat hoort?
Een expansievat heeft een vaste voordruk die meestal door de fabrikant is ingesteld.
De standaardwaardes zijn:
- 0,5 bar bij expansievaten tot 10 meter statische hoogte.
- 1 bar bij installaties waar het hoogteverschil groter is.
De waterdruk van de cv-installatie zelf hoort na het bijvullen tussen 1,5 en 2 bar te blijven voor een stabiele werking.
Hoe controleer je de druk van een expansievat?
De druk van een expansievat meet je via het ventiel aan de luchtzijde (Schrader-ventiel), vaak met een bandenspanningsmeter.
Stappen om druk te meten:
- Zet de cv-ketel uit en laat afkoelen.
- Sluit een manometer of bandenspanningsmeter aan op het ventiel.
- Noteer de druk (bijvoorbeeld 0,5 bar of 1 bar).
- Vergelijk de meetwaarde met de aanbevolen voordruk van fabrikant.
Indien de druk te laag is, moet lucht of stikstof worden toegevoegd. Hiervoor gebruik je een compressor of fietspomp met juiste aansluiting.
Hoe ontlucht je een expansievat correct?
Het ontluchten van een expansievat gebeurt via het ventiel aan de waterzijde. Dit proces verwijdert luchtbellen die de werking verstoren.
Stappen om een expansievat te ontluchten:
- Zet verwarming en ketel uit en laat het systeem afkoelen.
- Zoek het ontluchtingsventiel bovenop het expansievat.
- Draai het ventiel langzaam open met een ontluchtingssleutel.
- Laat lucht ontsnappen totdat er water zonder luchtbellen uitkomt.
- Draai het ventiel stevig dicht.
- Controleer daarna de systeemdruk op de cv-ketel.
Moet je het expansievat ontluchten voor of na de radiatoren?
Je ontlucht altijd eerst alle radiatoren in huis (van laag naar hoog) en pas daarna het expansievat. Zo blijven er geen luchtbellen achter in de installatie na het bijvullen.
Hoe werkt een cv bijvullen expansievat stap voor stap?
Een expansievat vul je nooit rechtstreeks met water. Je vult altijd via de cv-ketel.
Kort stappenplan:
- Sluit een vulslang gevuld met water aan op de waterkraan.
- Koppel de andere zijde van de slang op de vulkraan van de cv-ketel.
- Open eerst de waterkraan, daarna de vulkraan.
- Houd de manometer van de cv in de gaten en stop bij 1,5–2,0 bar.
- Sluit beide kranen en koppel de vulslang los.
- Ontlucht het systeem (radiatoren en expansievat).
Wat is het verschil tussen expansievat bijvullen met lucht en met water?
- Expansievat bijvullen met water betekent het aanvullen van de cv-ketel om de systeemdruk te herstellen. Dit doe je standaard bij drukverlies.
- Expansievat bijvullen met lucht of stikstof betekent het herstellen van de voordruk in het vat. Dit gebeurt via het ventiel aan de luchtzijde.
Als het membraan in het expansievat defect is, helpt bijvullen niet meer en moet het volledige vat vervangen worden.
Hoeveel liter expansievat heb je nodig (18 liter of 25 liter)?
Het benodigde volume hangt af van het systeeminhoud (aantal liters water in leidingen en radiatoren).
Meest voorkomende types zijn:
- Expansievat 18 liter 0,5 bar voor kleine tot middelgrote woningen.
- Expansievat 18 liter 1 bar voor installaties met hoger hoogteverschil.
- Expansievat 25 liter 0,5 bar voor grotere systemen.
- Expansievat 25 liter 1 bar voor grote installaties met meer opvoerhoogte.
Wat gebeurt er als een expansievat kapot is?
Een expansievat kapot drukverlies herken je aan een cv-installatie die voortdurend druk verliest, waardoor je steeds water moet bijvullen. Vaak is het membraan gescheurd, waardoor water en lucht vermengen. In zo’n geval helpt ontluchten of bijvullen niet meer en moet het expansievat binnen 5-10 jaar vervangen worden.
Hoe herken je of je expansievat vervangen moet worden?
Kenmerken van een defect expansievat zijn:
- Cv-druk daalt telkens binnen enkele dagen.
- Lawaai in leidingen en radiatoren.
- Water loopt constant uit het overstortventiel.
- Bij indrukken van het luchtventiel komt er water i.p.v. lucht uit.
Zijn er video’s beschikbaar om een expansievat te ontluchten?
Ja, er bestaan expansievat ontluchten video’s zoals op YouTube. Daarin wordt visueel getoond hoe je stap voor stap ontlucht. Toch adviseert cvketelperfect.nl om bij twijfel een professional in te schakelen, zeker als de druk na ontluchten onstabiel blijft.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Hoe vaak moet ik mijn expansievat ontluchten?
Eén keer per jaar bij het onderhoud van de cv-installatie.
Moet ik mijn expansievat zelf bijvullen of de installateur bellen?
Gewoon bijvullen via de cv-ketel kun je zelf doen. Voordruk bijvullen met lucht of stikstof laat je best door een installateur doen.
Wat is de juiste expansievat druk?
Voor huishoudelijke systemen is dat meestal 0,5 of 1 bar voordruk, en een werkdruk in de cv van 1,5–2 bar.
Hoe lang gaat een expansievat mee?
Gemiddeld 5 tot 10 jaar, afhankelijk van merk en gebruiksfrequentie.
Wat te doen als het expansievat steeds leegloopt?
Als je telkens moet bijvullen, dan is het membraan waarschijnlijk gescheurd en moet het expansievat vervangen worden.
Conclusie
Een correct ingesteld en ontlucht expansievat voorkomt drukverlies, luchtproblemen en overmatige slijtage van de cv-installatie. Bijvullen doe je altijd via de cv-ketel en niet rechtstreeks op het expansievat. Het ontluchten van radiatoren én expansievat houdt de installatie efficiënt en storingsvrij. Blijft de druk zakken of loopt er water uit het ventiel, dan is het tijd voor vervanging. Voor professioneel advies en plaatsing biedt cvketelperfect.nl de juiste oplossing.